Öz
Objective: This study was conducted to determine the mental health literacy levels of individuals diagnosed with diabetes and the factors affecting this level.
Material and Methods: The study was conducted with 211 people who applied to the diabetes outpatient clinic of a training and research hospital between June and August 2022 and were not diagnosed for the first time. “Personal Information Form” and “Mental Health Literacy Scale” were used for data.
Results: In the study, the knowledge-based literacy sub-dimension mean score of individuals diagnosed with diabetes was 6.53±2.67, the belief-based literacy sub-dimension mean score was 3.62±1.95, the resource-oriented literacy sub-dimension mean score was 1.54±1.41 and The mean MHLS total score was 11.68±4.33. The patients' age, education level, marital status, perceived income status, and the time elapsed since the diagnosis changed their mental health literacy levels (p<0.05)..
Conclusion:This study observed that the patient’s mental health literacy levels were above the average score. Making it easier for patients to adapt to treatment may also contribute to minimizing the mental health problems experienced by patients. In order to improve the mental health literacy levels of individuals diagnosed with diabetes, it is recommended to conduct awareness-raising training programs.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Hekim M. Tip II diyabet, hipertansiyon ve obezitenin önlenmesinde fiziksel aktivitenin önemi. Journal of International Social Research. 2015;8(38):1081-1086.
- 2. Terkeş N, Bektaş H. Prediyabetli bireylerin diyabete geçişini engellemede yaşam tarzı değişiminin önemi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(4):261-267.
- 3. Olgun N, Yalın H, Demir HG. Diyabetle mücadelede diyabet risklerinin belirlenmesi ve tanılama. The Journal of Turkish Family Physician. 2011;2(2):41-49.
- 4. Goldney RD, Phillips PJ, Fisher LJ, Wilson DH. Diabetes, depression, and quality of life: a population study. Diabetes Care. 2004;27(5):1066-1070.
- 5. Robinson DJ, Coons M, Haensel H, et al. Diabetes and mental health. Canadian Journal of Diabetes. 2018;42:130-141.
- 6. Tokur-Kesgin M, Pehlivan Ş, Uymaz P. Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2020;21:5-13.
- 7. Göktaş S, Işıklı B, Önsüz, MF, et al. Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeği’nin (MHLS ölçeği) Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi. 2019;11(3):424-431.
- 8. Güner T, Kuzu A, Bayraktaroğlu T. Diyabetli bireylerde sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı arasındaki İlişki. Türk Diyab Obez. 2020;3:214-223.
- 9. Özonuk E, Yılmaz M. Tip 2 Diabetes mellitus tanılı hastaların sağlık okuryazarlığı ve tedavi uyumu arasındaki ilişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2019;16(2):96-103.
- 10. Vazifehkhorani AK, Poursadeghiyan M, Rahmati-Najarkolaei F. Psychoeducation on ımproving mental health literacy and adjustment to ıllness in patients with type 2 diabetes: an experimental study. Iranian Rehabilitation Journal. 2018;16(4):395-404.
- 11. Küçük, L. Diyabetin ruhsal boyutu. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2015;31:52-56.
- 12. Çapoğlu İ, Yıldırım A, Hacıhasanoğlu-Aşılar R, et al. Diyabete eşlik eden ruhsal sorunlar ve diyabet yönetimi. TJFMPC. 2019;13(1):67-74.
- 13. Bjornsen HN, Ringdal R, Espnes GA, Moksnes UK. Positive mental health literacy: development and validation of a measure among Norwegian adolescents. BMC Public Health. 2017;17(1):717.
- 14. Sampaio F, Gonçalves P, Sequeira C. Mental Health Literacy: It ıs now time to put knowledge into practice. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(12):7030. doi:10.3390/ijerph19127030
- 15. Açıkgöz F, Akkuş D. Ruhsal hastalıklarda damgalama ile mücadele: anahtar rol üstlenen meslekler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018;8(3):142-146.
- 16. Çam O, Çuhadar D. Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011;2(3):136-140.
- 17. Kavak F, Aktürk Ü. Diyabet hastalarında hastalık algısının anksiyete ve depresyon belirtileri üzerine etkisi. ACU Sağlık Bil Dergisi. 2019;10(4):740-747.
- 18. Öztaş B, Aydoğan A. Sağlık profesyonellerinin ruh sağlığı okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. J Psychiatric Nurs. 2021;12(3):198-204.
- 19. Seki H. Bir il merkezinde yaşayan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığının incelenmesi. Humanistic Perspective. 2021;3(3):660-675.
Öz
Amaç: Bu çalışma diyabet tanısı alan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeylerini ve bu düzeyi etkileyen faktörleri belirlemek için yapılmıştır.
Materyal ve Metot: Araştırma Haziran-Ağustos 2022 tarihleri arasında bir eğitim araştırma hastanesinin diyabet polikliniğine başvuran ve ilk kez tanı almayan 211 kişiyle yürütülmüştür. Veriler için “Kişisel Bilgi Formu” ve “Ruh Sağlığı Okuryazarlığı Ölçeği” kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada diyabet tanısı alan bireylerin “Bilgi Odaklı Okuryazarlık” alt boyut puan ortalamasının 6,53±2,67, “İnanç Odaklı Okuryazarlık” alt boyutu puan ortalamasının 3,62±1,95, “Kaynak Odaklı Okuryazarlık” alt boyutu puan ortalamasının 1,54±1,41 ve MHLS toplam puan ortalamasının 11,68±4,33 olduğu görülmüştür. Hastaların yaş, eğitim durumu, medeni durum, algıladıkları gelir durumu, tanı aldıklarından bu yana geçen süreye ruh sağlığı okuryazarlık düzeyleri değişmektedir (p<0,05).
Sonuç: Bu çalışmada diyabet tanısı alan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlık düzeylerinin orta değerin üzerinde olduğu görülmüştür. Hastaların tedaviye uyumlarının kolay hale gelmesi, hastaların yaşadıkları ruh sağlığı sorunlarının da en aza indirilmesine katkı sağlayabilir. Diyabet tanısı alan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığı düzeylerinin geliştirilmesi için farkındalık artırmaya yönelik eğitim programlarının yapılması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Hekim M. Tip II diyabet, hipertansiyon ve obezitenin önlenmesinde fiziksel aktivitenin önemi. Journal of International Social Research. 2015;8(38):1081-1086.
- 2. Terkeş N, Bektaş H. Prediyabetli bireylerin diyabete geçişini engellemede yaşam tarzı değişiminin önemi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014;17(4):261-267.
- 3. Olgun N, Yalın H, Demir HG. Diyabetle mücadelede diyabet risklerinin belirlenmesi ve tanılama. The Journal of Turkish Family Physician. 2011;2(2):41-49.
- 4. Goldney RD, Phillips PJ, Fisher LJ, Wilson DH. Diabetes, depression, and quality of life: a population study. Diabetes Care. 2004;27(5):1066-1070.
- 5. Robinson DJ, Coons M, Haensel H, et al. Diabetes and mental health. Canadian Journal of Diabetes. 2018;42:130-141.
- 6. Tokur-Kesgin M, Pehlivan Ş, Uymaz P. Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2020;21:5-13.
- 7. Göktaş S, Işıklı B, Önsüz, MF, et al. Ruh sağlığı okuryazarlığı ölçeği’nin (MHLS ölçeği) Türkçe geçerlilik ve güvenilirliğinin değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi. 2019;11(3):424-431.
- 8. Güner T, Kuzu A, Bayraktaroğlu T. Diyabetli bireylerde sağlık okuryazarlığı ve akılcı ilaç kullanımı arasındaki İlişki. Türk Diyab Obez. 2020;3:214-223.
- 9. Özonuk E, Yılmaz M. Tip 2 Diabetes mellitus tanılı hastaların sağlık okuryazarlığı ve tedavi uyumu arasındaki ilişki. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2019;16(2):96-103.
- 10. Vazifehkhorani AK, Poursadeghiyan M, Rahmati-Najarkolaei F. Psychoeducation on ımproving mental health literacy and adjustment to ıllness in patients with type 2 diabetes: an experimental study. Iranian Rehabilitation Journal. 2018;16(4):395-404.
- 11. Küçük, L. Diyabetin ruhsal boyutu. Okmeydanı Tıp Dergisi. 2015;31:52-56.
- 12. Çapoğlu İ, Yıldırım A, Hacıhasanoğlu-Aşılar R, et al. Diyabete eşlik eden ruhsal sorunlar ve diyabet yönetimi. TJFMPC. 2019;13(1):67-74.
- 13. Bjornsen HN, Ringdal R, Espnes GA, Moksnes UK. Positive mental health literacy: development and validation of a measure among Norwegian adolescents. BMC Public Health. 2017;17(1):717.
- 14. Sampaio F, Gonçalves P, Sequeira C. Mental Health Literacy: It ıs now time to put knowledge into practice. Int J Environ Res Public Health. 2022;19(12):7030. doi:10.3390/ijerph19127030
- 15. Açıkgöz F, Akkuş D. Ruhsal hastalıklarda damgalama ile mücadele: anahtar rol üstlenen meslekler. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2018;8(3):142-146.
- 16. Çam O, Çuhadar D. Ruhsal hastalığa sahip bireylerde damgalama süreci ve içselleştirilmiş damgalama. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2011;2(3):136-140.
- 17. Kavak F, Aktürk Ü. Diyabet hastalarında hastalık algısının anksiyete ve depresyon belirtileri üzerine etkisi. ACU Sağlık Bil Dergisi. 2019;10(4):740-747.
- 18. Öztaş B, Aydoğan A. Sağlık profesyonellerinin ruh sağlığı okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi. J Psychiatric Nurs. 2021;12(3):198-204.
- 19. Seki H. Bir il merkezinde yaşayan bireylerin ruh sağlığı okuryazarlığının incelenmesi. Humanistic Perspective. 2021;3(3):660-675.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Sağlık Kurumları Yönetimi |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 31 Mayıs 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 6 Haziran 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 6 Aralık 2022 |
| Kabul Tarihi | 6 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 8 Sayı: 2 |
