KOAH tanısı almış hastalara uygulanan progresif gevşeme egzersizlerinin yorgunluk ve yaşam kalitesine etkisi

Saadet Saza; Kıvan Çevik

doi:10.17826/cumj.681311

Research Article

Effect of progressive muscle relaxation exercises on the quality of life and fatique in COPD patients

Year 2020, Volume: 45 Issue: 2, 662 - 671, 30.06.2020

Saadet Saza Kıvan Çevik

https://doi.org/10.17826/cumj.681311

Cited By: 8

Abstract

Purpose: The study was planned to investigate the effects of progressive relaxation exercises during hospitalization in COPD patients on posthospitalization quality of life and fatigue.
Materials and Methods: This research is a semi-experimental study with a total of 60 patients who were diagnosed by COPD, including 30 intervention group and 30 control groups. Before hospitalization we applied ‘‘Patient Introduction Form’’, ‘‘COPD and Asthma Fatigue Scale’’ and ‘’SF-36 Quality of Life Scale’’forms to the patients who meet the sample criteria. The intervention group was received training with progressive relaxation exercises CD one day before discharge. Same forms were applied one month after discharge.
Results: Mean scores of intervention group on fatigue scale were as such before and after the informative material respectively;77.8610.16 ve 43.099.98; and control group were as such respectively; 75.0713.23 ve 78.2514.20. Scores of intervention group on Quality of Life scale were as such before and after the informative material respectively; 26.989.82 and 78.2211.47 and control group were as such respectively; 32.6312.78 and 31.7313.22. There were statistically significant differences in the intervention group between the scores of Fatigue Scale and Quality of Life scale before and after the training.
Conclusion: Progressive relaxation exercises were found to be effective on fatigue and quality of life. The use of progressive relaxation exercises may be recommended in patients diagnosed with COPD.

Keywords

Nursing, progressive relaxation exercises

References

1. Öner Erkekol F. Köktürk N. Mungan D. Saçkesen C. Önen Z. Özkan S. ve ark. Türkiye kronik hava yolu hastalıkları önleme ve kontrol programı (GARD Türkiye) birinci basamakta çalışan hekim eğitimi bilgi değerlendirme sonuçları Tuberk Toraks. 2017; 65(2):80-89.
2. World Health Organization (WHO). Chronic obstructive pulmonary disease, Geneva, www.who.int/mediacentre/ factsheets/ fs315/en/; 2009. Fact Sheet no. 315. Erişim Tarihi: 05.07.2019.
3. Yavuz Sarı Ö, Şanver T, Aslan D. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH. HUTF Halk Sağlığı AD. Toplum Eğitim Sunumları. 2015 http://www.halksagliği.hacettepe.edu.tr/diger/topluma_yonelik.php.ErişimTarhi:14.01.2019.
4. Türk Toraks Derneğinin GOLD 2017 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Raporuna Bakışı https://www.toraks.org.tr. Erişim Tarihi: 20.05.2019.
5. Ünsal A, Yetkin A. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan kişilerin günlük yaşam aktivitelerinin etkilenme durumunun incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi.2005; 8(1):42-43.
6. Tel H, Akdemir N. KOAH’ lı hastalara uygulanan planlı hasta öğretiminin ve hasta izleminin hastaların hastalıkla baş etme durumlarına etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1998; 2(2 ): 44-52.
7. Williams V, Bruton A, Ellis-Hill C, McPherson, K. What really matters to patients living with chronic obstructive pulmonary disease? An exploratory study. Chron Respir Dis. 2007; 4(2): 77-85.
8. Arslan S, Öztunç G. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’ nin geçerlilik ve güvenirliği, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013; 1:49-57.
9. Yılmaz C. Çetinkaya F. Aşiret G. Kapucu S. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında yorgunluğun günlük ve enstrümental yaşam aktiviteleri üzerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 20(2): 114-121.
10. Akgün Şahin Z. Dayapoğlu N. Effect of progressive relaxation exercises on fatique and sleep quality in patients with chronic obstructive lung disease (COPD), Complementary Therapies in Clinical Practice. 2015; 21(4): 277-281.doi: 10.1016/j.ctcp.2015.10.002.
11. Türk G, Üstün R. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin bakım bağlılığının belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2018; 11(1):9-25.
12. Yurtsever S. Kronik hastalıklarda yorgunluk ve hemşirelik bakımı. Cumhuriyet Üniversitesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000; 4(1):16-20.
13. Aydın D, Demirkol D, Kara S, Tel H. KOAH’lı hastaların bakım vericilerinde bakım yükü ve yaşam kalitesi. Türk Toraks Dergisi. 2012; 13:87-92. 14. Yel F. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Astım ve Yorgunluk Ölçeğinin Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi (Yrd. Doç. Dr. Seher Ergüney). 2012
15. Bal Özkaptan B, Kapucu S. KOAH’lı bireylerde öz-etkililiğin geliştirilmesinde evde bakımın önemi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2015; 4(2):74-80. 16. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Türkiye Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı, Ankara 2009. 17. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease Reports, Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. GOLD 2013.http://www.goldcopd.org/uploads/users/files. /GOLD_Report_2013_Feb20.pdf.
18. Cazzola M, Donner CF, Hanania NA. One hundred years of chronic obstructive pulmonary disease (COPD) Respiratory Medicine. 2007;101(6): 1049-1065.DOI: https://doi.org/10.1016/j.rmed.2007.01.015.
19. Coultas D, Frederick J, Barnett B, et al. A randomized trial of two types of nurse-assisted home care for Patients with COPD Chest. 2005; 128(4): 2017-2024.PMID:16236850 DOI:10.1378/chest.128.4.2017.
20. Erdinç E. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Türk Toraks Derneği, 2010. file.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/mesleki-kurslar-2-ppt-pdf/Erturk_Erdinc.pdf. 21. Yılmaz CK, Kapucu S. Kronik hastalıklarda progresif gevşeme egzersizlerinin yararı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi.2018; 32(2):111-114.
22. Revicki DA, Meads DM, McKenna SP, Gale R, Glendenning GA, Pokrzywinski MHA. COPD and asthma fatigue scale (CAFS): Development and psychometric assessment. Health Outcomes Res Med. 2010; 1(1):5-16.
23. Ware J.E. Snow KK, Kosinski M, Gandek B. Measuring patient's views: The optimum outcome measure. Manual and Interpretation Guide New England Medical Center, The Health Institue. 1993.
24. Ergün A, Toptaner N, Bıçakçı T, Baran S, Akkaya G, Ekim N. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi (SF-36) Üzerine Üriner İnkontinansın Etkisi, Marmara üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, İstanbul.www.akadgeriatri.org.
25. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF-36)’nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999; 12: 102-106.
26. Gevşeme Egzersizleri CD’si, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 2014.
27. Chen YW, Camp PG, Coxson HQ, Road JD, Guenette JA, Hunt MA, Reid WD. A comparison of pain, fatique, dyspnea and their impact on quality of life in pulmonary rehabilitation participants with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 2018; 15(1): 65-72.PMID:29227712. DOI:10.1080/15412555.2017.1401990.
28. Barnett M. Chronic obstructive pulmonary disease: A phenomenological study of patients’ experiances. J Clin Nurs. 2005; 14(7): 805-812. PMID:16000094 DOI:10.1111/j.1365-2702.2005.01125.x.
29. Çiçek HS, Akbayır N. KOAH olan bireylerde yorgunluk ve baş etme stratejileri. İç Hastalıkları Dergisi. 2009; 16(3): 135-138.
30. Wong CJ, Goodridge D, Marciniuk DD, Rennie D, Fatique in patients with COPD participating in a pulmonary rehabilitation program. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2010; 5(5): 319- 326. PMCID: PMC2962297 DOI:10.2147/COPD.S12321.
31. Chegeni PS, Gholami M, Azargoon A, Hossein Pour AH, Birjandi M, Norollahi H. The effect of progressive muscle relaxation on the management of fatique and quality of sleep in patients with chronic obstructive pulmonary disease: A randomized controlled clinical trial. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2018; 31: 64-70. doi:10.1016/j.ctcp.2018.01.010.
32. Dayapoğlu N, Tan M. Evaluation of the effect of progressive relaxation exercises on fatique and sleep quality in patients with multiple sclerosis. Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2012; 18(10): 983-987.doi: 10.1089/acm.2011.0390.
33. Alparslan GB, Orsal Ö, Unsal A. Assessment of sleep quality and effects of relaxation exercise on sleep quality in patients hospitalized in internal medicine services in a university hospital: the effect of relaxation exercises in patients hospitalized. Holist Nurs Pract. 2016; 30(3): 156-165. PMID:27078810 doi: 10.1097/HNP.0000000000000147.
34. Esen H. KOAH Hastalarında Uyku Kalitesi ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. Serap Demir). Afyon, 2008.
35. Albayrak D. KOAH’ lı hastalara Yaşam Modeline Göre Verilen Hemşirelik Eğitiminin Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Yaşam Kalitesine Etkisi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Funda Kavak). Malatya, 2018.
36. Gökşin İ, Alkaya S. The effectiveness of progressive muscle relaxation on the postpartum quality of life: A randomized controlled trial. Asian Nursing Research. 2018; 12(2): 86-90 https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.03.003
37. Dehkordi AH, Jalali A. Effect of progressive muscle relaxation on the fatique and quality of life among Iranian aging persons. Acta Medica Iranica. 2016; 54(7):430-436.PMID:27424013.
38. Akmeşe ZB, Oran NT. Effects of progressive muscle relaxation exercises accompanied by music on low back pain and quality of life during pregnancy. J Midwifery Womens Health. 2014; 59(5): 503-509. PMID:24965313 DOI:10.1111/jmwh.12176.
39. Tel Aydın H, Bilgiç Z, Zorlu Z. Evaluation of Dyspnea and Fatique Among the COPD Patients, Cumhuriyet Üniversitesi, Healty Science Faculty, Department of Nursing. Sivas. 2009; 257-267. www.intechopen.com.
40. Doğan B. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Tanısı Alan Hastalarda Uyku Kalitesi ve Yorgunluğun Belirlenmesi, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Prof. Dr. Zeynep Canlı Özer). Lefkoşa, 2013.
41. Zamzam MA, Azab NY, El Wahsh RA, Ragab AZ, Allam EM. Quality of life in COPD patients. Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis. 2012; 61(4): 281-289.https://doi.org/10.1016/j.ejcdt.2012.08.012

KOAH tanısı almış hastalara uygulanan progresif gevşeme egzersizlerinin yorgunluk ve yaşam kalitesine etkisi

Year 2020, Volume: 45 Issue: 2, 662 - 671, 30.06.2020

Saadet Saza Kıvan Çevik

https://doi.org/10.17826/cumj.681311

Cited By: 8

Abstract

Amaç: Bu araştırma, KOAH tanısı ile yatmakta olan hastalara uygulanan progresif gevşeme egzersizlerinin taburculuk sonrası yorgunluk ve yaşam kalitesine etkisini belirlemek için planlandı.
Gereç ve Yöntem: Bu araştırma, bir üniversite hastanesinde KOAH tanısı ile yatan 30 uygulama, 30 kontrol grubunda olmak üzere toplam 60 hasta ile yapılan yarı deneysel bir araştırmadır. Örneklem kriterlerine uyan hastalara hastaneye yattıklarında eğitim verilmeden önce ‘‘Hasta Tanıtım Formu’’, ‘‘KOAH ve Astım Yorgunluk Ölçeği’’ ve ‘’SF-36 Yaşam Kalitesi Ölçeği’’ dolduruldu. Uygulama grubuna taburcu olmadan bir gün önce progresif gevşeme egzersizleri CD’si eşliğinde eğitim verildi. Taburcu olduktan bir ay sonra aynı formlar tekrar uygulandı.
Bulgular: Uygulama grubundaki hastaların eğitim öncesi ve eğitim sonrası sırasıyla KOAH ve Astım yorgunluk ölçeği puan ortalamaları 77,8610,16 ve 43,099,98; kontrol grubundaki hastaların ise 75,0713,23 ve 78,2514,20 idi. Uygulama grubundaki hastaların eğitim öncesi ve eğitim sonrası toplam Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalaması sırasıyla 26,989,82 ve 78,2211,47; kontrol grubundaki hastaların ise 32,6312,78 ve 31,7313,22 idi. Uygulama grubunda ön test son test KOAH ve Astım Yorgunluk Ölçeği ile Yaşam Kalitesi Ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık saptanmıştır.
Sonuç: Progresif kas gevşeme egzersizlerinin yorgunluk ve yaşam kalitesi üzerinde etkili olduğu saptandı. KOAH tanısı alan hastalarda progresif gevşeme egzersizlerinin kullanımı önerilebilir.

Keywords

Progresif Kas Gevşeme Egzersizleri, Yorgunluk, Yaşam Kalitesi

References

1. Öner Erkekol F. Köktürk N. Mungan D. Saçkesen C. Önen Z. Özkan S. ve ark. Türkiye kronik hava yolu hastalıkları önleme ve kontrol programı (GARD Türkiye) birinci basamakta çalışan hekim eğitimi bilgi değerlendirme sonuçları Tuberk Toraks. 2017; 65(2):80-89.
2. World Health Organization (WHO). Chronic obstructive pulmonary disease, Geneva, www.who.int/mediacentre/ factsheets/ fs315/en/; 2009. Fact Sheet no. 315. Erişim Tarihi: 05.07.2019.
3. Yavuz Sarı Ö, Şanver T, Aslan D. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH. HUTF Halk Sağlığı AD. Toplum Eğitim Sunumları. 2015 http://www.halksagliği.hacettepe.edu.tr/diger/topluma_yonelik.php.ErişimTarhi:14.01.2019.
4. Türk Toraks Derneğinin GOLD 2017 Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı KOAH Raporuna Bakışı https://www.toraks.org.tr. Erişim Tarihi: 20.05.2019.
5. Ünsal A, Yetkin A. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan kişilerin günlük yaşam aktivitelerinin etkilenme durumunun incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi.2005; 8(1):42-43.
6. Tel H, Akdemir N. KOAH’ lı hastalara uygulanan planlı hasta öğretiminin ve hasta izleminin hastaların hastalıkla baş etme durumlarına etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 1998; 2(2 ): 44-52.
7. Williams V, Bruton A, Ellis-Hill C, McPherson, K. What really matters to patients living with chronic obstructive pulmonary disease? An exploratory study. Chron Respir Dis. 2007; 4(2): 77-85.
8. Arslan S, Öztunç G. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı ve Astım Yorgunluk Ölçeği’ nin geçerlilik ve güvenirliği, Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi. 2013; 1:49-57.
9. Yılmaz C. Çetinkaya F. Aşiret G. Kapucu S. Kronik obstrüktif akciğer hastalarında yorgunluğun günlük ve enstrümental yaşam aktiviteleri üzerine etkisi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2017; 20(2): 114-121.
10. Akgün Şahin Z. Dayapoğlu N. Effect of progressive relaxation exercises on fatique and sleep quality in patients with chronic obstructive lung disease (COPD), Complementary Therapies in Clinical Practice. 2015; 21(4): 277-281.doi: 10.1016/j.ctcp.2015.10.002.
11. Türk G, Üstün R. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin bakım bağlılığının belirlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2018; 11(1):9-25.
12. Yurtsever S. Kronik hastalıklarda yorgunluk ve hemşirelik bakımı. Cumhuriyet Üniversitesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000; 4(1):16-20.
13. Aydın D, Demirkol D, Kara S, Tel H. KOAH’lı hastaların bakım vericilerinde bakım yükü ve yaşam kalitesi. Türk Toraks Dergisi. 2012; 13:87-92. 14. Yel F. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Astım ve Yorgunluk Ölçeğinin Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi (Yrd. Doç. Dr. Seher Ergüney). 2012
15. Bal Özkaptan B, Kapucu S. KOAH’lı bireylerde öz-etkililiğin geliştirilmesinde evde bakımın önemi. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi. 2015; 4(2):74-80. 16. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü: Türkiye Kronik Havayolu Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı, Ankara 2009. 17. Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease Reports, Global Strategy for the Diagnosis, Management and Prevention of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. GOLD 2013.http://www.goldcopd.org/uploads/users/files. /GOLD_Report_2013_Feb20.pdf.
18. Cazzola M, Donner CF, Hanania NA. One hundred years of chronic obstructive pulmonary disease (COPD) Respiratory Medicine. 2007;101(6): 1049-1065.DOI: https://doi.org/10.1016/j.rmed.2007.01.015.
19. Coultas D, Frederick J, Barnett B, et al. A randomized trial of two types of nurse-assisted home care for Patients with COPD Chest. 2005; 128(4): 2017-2024.PMID:16236850 DOI:10.1378/chest.128.4.2017.
20. Erdinç E. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) Türk Toraks Derneği, 2010. file.toraks.org.tr/TORAKSFD23NJKL4NJ4H3BG3JH/mesleki-kurslar-2-ppt-pdf/Erturk_Erdinc.pdf. 21. Yılmaz CK, Kapucu S. Kronik hastalıklarda progresif gevşeme egzersizlerinin yararı. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Tıp Dergisi.2018; 32(2):111-114.
22. Revicki DA, Meads DM, McKenna SP, Gale R, Glendenning GA, Pokrzywinski MHA. COPD and asthma fatigue scale (CAFS): Development and psychometric assessment. Health Outcomes Res Med. 2010; 1(1):5-16.
23. Ware J.E. Snow KK, Kosinski M, Gandek B. Measuring patient's views: The optimum outcome measure. Manual and Interpretation Guide New England Medical Center, The Health Institue. 1993.
24. Ergün A, Toptaner N, Bıçakçı T, Baran S, Akkaya G, Ekim N. Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Yaşam Kalitesi (SF-36) Üzerine Üriner İnkontinansın Etkisi, Marmara üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, İstanbul.www.akadgeriatri.org.
25. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF-36)’nın Türkçe versiyonunun güvenilirliği ve geçerliliği. İlaç ve Tedavi Dergisi. 1999; 12: 102-106.
26. Gevşeme Egzersizleri CD’si, Türk Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara, 2014.
27. Chen YW, Camp PG, Coxson HQ, Road JD, Guenette JA, Hunt MA, Reid WD. A comparison of pain, fatique, dyspnea and their impact on quality of life in pulmonary rehabilitation participants with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease. 2018; 15(1): 65-72.PMID:29227712. DOI:10.1080/15412555.2017.1401990.
28. Barnett M. Chronic obstructive pulmonary disease: A phenomenological study of patients’ experiances. J Clin Nurs. 2005; 14(7): 805-812. PMID:16000094 DOI:10.1111/j.1365-2702.2005.01125.x.
29. Çiçek HS, Akbayır N. KOAH olan bireylerde yorgunluk ve baş etme stratejileri. İç Hastalıkları Dergisi. 2009; 16(3): 135-138.
30. Wong CJ, Goodridge D, Marciniuk DD, Rennie D, Fatique in patients with COPD participating in a pulmonary rehabilitation program. Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2010; 5(5): 319- 326. PMCID: PMC2962297 DOI:10.2147/COPD.S12321.
31. Chegeni PS, Gholami M, Azargoon A, Hossein Pour AH, Birjandi M, Norollahi H. The effect of progressive muscle relaxation on the management of fatique and quality of sleep in patients with chronic obstructive pulmonary disease: A randomized controlled clinical trial. Complementary Therapies in Clinical Practice. 2018; 31: 64-70. doi:10.1016/j.ctcp.2018.01.010.
32. Dayapoğlu N, Tan M. Evaluation of the effect of progressive relaxation exercises on fatique and sleep quality in patients with multiple sclerosis. Journal of Alternative and Complementary Medicine. 2012; 18(10): 983-987.doi: 10.1089/acm.2011.0390.
33. Alparslan GB, Orsal Ö, Unsal A. Assessment of sleep quality and effects of relaxation exercise on sleep quality in patients hospitalized in internal medicine services in a university hospital: the effect of relaxation exercises in patients hospitalized. Holist Nurs Pract. 2016; 30(3): 156-165. PMID:27078810 doi: 10.1097/HNP.0000000000000147.
34. Esen H. KOAH Hastalarında Uyku Kalitesi ve Yaşam Kalitesi Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Doç. Dr. Serap Demir). Afyon, 2008.
35. Albayrak D. KOAH’ lı hastalara Yaşam Modeline Göre Verilen Hemşirelik Eğitiminin Günlük Yaşam Aktiviteleri ve Yaşam Kalitesine Etkisi, İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Funda Kavak). Malatya, 2018.
36. Gökşin İ, Alkaya S. The effectiveness of progressive muscle relaxation on the postpartum quality of life: A randomized controlled trial. Asian Nursing Research. 2018; 12(2): 86-90 https://doi.org/10.1016/j.anr.2018.03.003
37. Dehkordi AH, Jalali A. Effect of progressive muscle relaxation on the fatique and quality of life among Iranian aging persons. Acta Medica Iranica. 2016; 54(7):430-436.PMID:27424013.
38. Akmeşe ZB, Oran NT. Effects of progressive muscle relaxation exercises accompanied by music on low back pain and quality of life during pregnancy. J Midwifery Womens Health. 2014; 59(5): 503-509. PMID:24965313 DOI:10.1111/jmwh.12176.
39. Tel Aydın H, Bilgiç Z, Zorlu Z. Evaluation of Dyspnea and Fatique Among the COPD Patients, Cumhuriyet Üniversitesi, Healty Science Faculty, Department of Nursing. Sivas. 2009; 257-267. www.intechopen.com.
40. Doğan B. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı Tanısı Alan Hastalarda Uyku Kalitesi ve Yorgunluğun Belirlenmesi, Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi (Danışman: Prof. Dr. Zeynep Canlı Özer). Lefkoşa, 2013.
41. Zamzam MA, Azab NY, El Wahsh RA, Ragab AZ, Allam EM. Quality of life in COPD patients. Egyptian Journal of Chest Diseases and Tuberculosis. 2012; 61(4): 281-289.https://doi.org/10.1016/j.ejcdt.2012.08.012

There are 37 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Traditional, Complementary and Integrative Medicine
Journal Section	Research
Authors	Saadet Saza This is me 0000-0003-1083-6947 Kıvan Çevik 0000-0002-0556-8012
Publication Date	June 30, 2020
Acceptance Date	April 11, 2020
Published in Issue	Year 2020 Volume: 45 Issue: 2

Cite

MLA	Saza, Saadet and Kıvan Çevik. “KOAH tanısı almış Hastalara Uygulanan Progresif gevşeme Egzersizlerinin Yorgunluk Ve yaşam Kalitesine Etkisi”. Cukurova Medical Journal, vol. 45, no. 2, 2020, pp. 662-71, doi:10.17826/cumj.681311.