Review
BibTex RIS Cite

Covid-19 Pandemisinde Diyabet Yönetimi ve Diyabet Hemşirelerinin Sorumlulukları

Year 2021, Volume: 6 Issue: 2, 122 - 131, 30.12.2021

Gökşen Polat Elif Ünsal Avdal

Abstract

COVID-19 enfeksiyonu geçiren diyabetli bireyler sağlık açısından oldukça risk altındadır. Mevcut diyabet covid-19 enfeksiyonun prognozunu kötüleştirmektedir. Pandemi döneminde de hastaların rutin kontrolleri ve takipleri aksatılmamalıdır. Hastalar hemşireler tarafından tedavi planlarına uygun bakımı almaya devam etmelidir. Ancak hastaların hastaneye gitmeleri pandemi döneminde oldukça riskli bir durumdur. Hemşirelere bu dönemde oldukça büyük sorumluluklar düşmektedir. Pandemi döneminde Covid-19’lu diyabetik bireyin öz yönetimini sağlamalarına yardımcı olmalı, hastalık döneminde primer takipçileri olmalı ve hastalara gerekli yönlendirmeler yapılmalıdır. Bu derleme makalesinin amacı COVID-19 pandemisinde diyabet yönetimine ilişkin bilgiler vermek ve diyabet hemşirelerine yol gösterici bir kaynak oluşturmaktır.

Keywords

Covid-19 pandemi diyabet hemşirelik

References

  • Ayakdaş Dağlı, D., Büyükbayram, A., Baysan Arabacı, L. (2020). COVID-19 tanısı alan hasta ve ailesine psikososyal yaklaşım. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 5(2): 191-195.
  • Alromaihi, D., Alamuddin, N., George, S. (2020). Sustainable diabetes care services during COVID-19
  • Baykara, G., Eyüboğlu, G. (2020). Covıd-19 pandemisinde hemşirelik bakımı. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi Özel Sayı. 9-17.
  • Bloomgarden, Z.T. (2020). Diabetes and COVID-19. Journal of Diabetes, 12:347–349. doi: 10.1111/1753-0407.13027
  • Bornstein, S.R, Rubino, F., Khunti, K., Mingrone, G., Hopkins, D., Birkenfeld, A., . . . Ludwig, B. (2020). Practical recommendations for the management of diabetes in patients with COVID-19. Lancet Diabetes Endocrinol, 8:546–550. doi: 10.1016 / S2213-8587 (20) 30152-2
  • Centers for Disease Control and Prevention. (2019). https://www.cdc.gov
  • Ceriello, A., Standl, E., Catrinoiu, D., Ithzak, B., Lalic, N., Raheliç D., . . . Valensi, P. (2020). Diabetes and Cardiovascular Disease (D&CVD) EASD Study Group. Issues of cardiovascular risk management in people with diabetes in the COVID-19 era. Diabetes Care, 43:1427–1432. doi: 10.2337 / dc20-0941
  • Doğan K, Bolat S, Doğan HO. Obezite, metabolik sendrom, diyabet ve COVID-19 ilişkisi. Yücel D, editör. COVID-19 Pandemi- sinde Tıbbi Biyokimyanın Artan Rolü. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.63-7.
  • Erol, Ö. (2012). Hipoglisemi korkusu ve yönetiminde hemşirenin rolü. Türkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri. 4(1):37-44.
  • Guo, W., Li, M., Dong, Y., Zhou, H., Zhang, Z., Tian, C., . . . Hu, D. (2020). Diabetes is a risk factor for the progression and prognosis of COVID‐19. Diabetes/metabolism research and reviews, e3319. doi: 10.1002 / dmrr.3319.
  • Hartmann, Boyce J., Morris, E., Goyder, C., Kinton, J., Perring, J., Nunan, D., . . . Kamlesh, K. (2020). Diabetes and COVID-19: Risks management, and learnings from other national disasters. Diabetes Care, 43:1695–1703. https://doi.org/10.2337/dc20-1192
  • Hill, M.A, Mantzoros, C., Sowers, J.R. (2020). Commentary: COVID-19 in patients with diabetes. Metabolism, 107:154217. doi: 10.1016 / j.metabol.2020.154217
  • Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., . . . Cao, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet, 395(10223):497–506. https://doi. org/10.1016/S0140-6736(20)30183-5.
  • Karaca Sivrikaya, S., Ergün, S. (2018). Diyabet eğitimi ve hemşirenin rolü. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Sağlık Bilimleri Dergisi. 2(2): 25-36
  • Kısa Mencütekin, Y., Gençtür, N. (2021). COVID-19'lu diyabetik hastanın bakımı. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 3(1): 105-110
  • Kishimoto, M., Ishikawa, T., Odawara, M. (2021). Behavioral changes in patients with diabetes during the COVID‐19 pandemic. Diabetology International. 12:241–245 https://doi.org/10.1007/s13340-020-00467-1
  • Korkmaz, H. (2021). COVID-19 ve Diabetes Mellitus Yönetimi. Med J SDU, (özelsayi-1):171-175.
  • Kutlutürk, F. (2020). COVID-19 pandemisi ve diabetes mellitus. Türk Diyab Obez, 2: 130-137. Ddoi: 10.25048/tudod.746139
  • Li, B., Yang, J., Zhao, F., Zhi, L., Wang, X., Liu, L., . . . Zhao Y. (2020). Prevalence and impact of cardiovascular metabolic diseases on COVID-19 in China. Clin Res Cardiol, 109(5): 531-538. https://doi.org/10.1007/s00392- 020-01626-9
  • Maddaloni, E., Buzzetti, R. (2020). Covid-19 and diabetes mellitus: Unveiling the interaction of two pandemics. Diabetes Metab Res Rev, e33213321. DOI: 10.1002 / dmrr.3321
  • Mirsky, J.B., Horn, D.M. (2020). Chronic disease management in the Covıd-19 era. The Amerıcan Journal Of Managed Care. 26(8): 294-295.
  • Mokdad, A.H, Mensah, G.A, Posner, S.F, Reed, E., Simoes, E.J, Engelgau, M.M. (2005). Chronic diseases and vulnerable populations in natural disasters working group. When chronic conditions become acute: prevention and control of chronic diseases and adverse health outcomes during natural disasters. Prev Chronic Dis, 2:A04
  • Mukhtar, S., Mukhtar, S. (2020). Mental health and psychological distress in people with diabetes during COVID-19. Metabolism, 108:154248. https://doi.org/10.1016/j.metabol.2020.154248
  • NHS London Clinical Networks. (2020). https://www.england.nhs.uk/london/wp-content/uploads/sites/8/2020/04/2.-Covid-19-Diabetes-Sick-Day-Rules-Type-1-MDI-06042020.pdf
  • NHS London Clinical Networks. (2020). https://www.england.nhs.uk/london/wp-content/uploads/sites/8/2020/04/3.-Covid-19-Type-2-Sick-Day-Rules-Crib-Sheet-06042020.pdf
  • NHS; Royal College of Physicians; Association of British Clinical Diabetologists. (2020). Pandemic. Diabetes Research And Clinical Practice, 166: 108298.
  • Sadedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Kararunga, S., Unwin, B., . . . Williams R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract, 157:107843. doi:10.1016 / j.diabres.2019.107843
  • Sofulu, F., Özgürsoy Uran B., Ünsal Avdal, E., Tokem Y. (2020). COVID-19 salgınında kronik hastalıklarda hemşirelik yönetimi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi; 5(2): 147-151.
  • Thindwa, D., Quesada, M.G., Liu, Y., Bennett, J., Cohen, C., Knoll, M.D., … Flasche, S. (2020). Vaccine. 38: 5398–5401.
  • Terzioğlu Bebitoğlu, B., Oğuz, E., Hodzic, A., Hatiboğlu N., Kam, Ö. (2020). Klorokin/Hidroksiklorokin: COVID-19 tedavisi ile gündeme gelen eski bir ı̇laca farmakolojik bakış. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 25(1):204-215.
  • Turgay Yıldırım, Ö. (2020). Covıd-19 pandemı̇sı̇, anjı̇yotensı̇n dönüştürücü enzı̇m (ACE) İnhı̇bı̇törlerı̇ ve anjı̇yotensı̇n reseptör blokörlerı̇nı̇n (ARB) kullanımı. J Cukurova Anesth Surg. 3(1):47-52. Doi: 10.36516/jocass.2020.32
  • Ünsal Avdal, E. COVID-19: Komorbid durumlarda bakım yönetimi. Şenuzun Aykar F, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği ve COVID-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.10-4.
  • Wondafrash, D.Z, Desalegn, T.Z, Yimer, E.M, Tsige, A.G, Adamu, B.A, Zewdie, K.A. (2020). Potential effect of hydroxychloroquine in diabetes mellitus: A systematic review on preclinical and clinical trial studies. J Diabetes Res, 2020: 5214751. doi: 10.1155 / 2020/5214751
  • World Health Organization. (2020). https://www.who.int

Year 2021, Volume: 6 Issue: 2, 122 - 131, 30.12.2021

Gökşen Polat Elif Ünsal Avdal

Abstract

References

  • Ayakdaş Dağlı, D., Büyükbayram, A., Baysan Arabacı, L. (2020). COVID-19 tanısı alan hasta ve ailesine psikososyal yaklaşım. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 5(2): 191-195.
  • Alromaihi, D., Alamuddin, N., George, S. (2020). Sustainable diabetes care services during COVID-19
  • Baykara, G., Eyüboğlu, G. (2020). Covıd-19 pandemisinde hemşirelik bakımı. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi Özel Sayı. 9-17.
  • Bloomgarden, Z.T. (2020). Diabetes and COVID-19. Journal of Diabetes, 12:347–349. doi: 10.1111/1753-0407.13027
  • Bornstein, S.R, Rubino, F., Khunti, K., Mingrone, G., Hopkins, D., Birkenfeld, A., . . . Ludwig, B. (2020). Practical recommendations for the management of diabetes in patients with COVID-19. Lancet Diabetes Endocrinol, 8:546–550. doi: 10.1016 / S2213-8587 (20) 30152-2
  • Centers for Disease Control and Prevention. (2019). https://www.cdc.gov
  • Ceriello, A., Standl, E., Catrinoiu, D., Ithzak, B., Lalic, N., Raheliç D., . . . Valensi, P. (2020). Diabetes and Cardiovascular Disease (D&CVD) EASD Study Group. Issues of cardiovascular risk management in people with diabetes in the COVID-19 era. Diabetes Care, 43:1427–1432. doi: 10.2337 / dc20-0941
  • Doğan K, Bolat S, Doğan HO. Obezite, metabolik sendrom, diyabet ve COVID-19 ilişkisi. Yücel D, editör. COVID-19 Pandemi- sinde Tıbbi Biyokimyanın Artan Rolü. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.63-7.
  • Erol, Ö. (2012). Hipoglisemi korkusu ve yönetiminde hemşirenin rolü. Türkiye Klinikleri Hemsirelik Bilimleri. 4(1):37-44.
  • Guo, W., Li, M., Dong, Y., Zhou, H., Zhang, Z., Tian, C., . . . Hu, D. (2020). Diabetes is a risk factor for the progression and prognosis of COVID‐19. Diabetes/metabolism research and reviews, e3319. doi: 10.1002 / dmrr.3319.
  • Hartmann, Boyce J., Morris, E., Goyder, C., Kinton, J., Perring, J., Nunan, D., . . . Kamlesh, K. (2020). Diabetes and COVID-19: Risks management, and learnings from other national disasters. Diabetes Care, 43:1695–1703. https://doi.org/10.2337/dc20-1192
  • Hill, M.A, Mantzoros, C., Sowers, J.R. (2020). Commentary: COVID-19 in patients with diabetes. Metabolism, 107:154217. doi: 10.1016 / j.metabol.2020.154217
  • Huang, C., Wang, Y., Li, X., Ren, L., Zhao, J., Hu, Y., . . . Cao, B. (2020). Clinical features of patients infected with 2019 novel coronavirus in Wuhan, China. Lancet, 395(10223):497–506. https://doi. org/10.1016/S0140-6736(20)30183-5.
  • Karaca Sivrikaya, S., Ergün, S. (2018). Diyabet eğitimi ve hemşirenin rolü. Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksek Okulu Sağlık Bilimleri Dergisi. 2(2): 25-36
  • Kısa Mencütekin, Y., Gençtür, N. (2021). COVID-19'lu diyabetik hastanın bakımı. Sağlık ve Yaşam Bilimleri Dergisi. 3(1): 105-110
  • Kishimoto, M., Ishikawa, T., Odawara, M. (2021). Behavioral changes in patients with diabetes during the COVID‐19 pandemic. Diabetology International. 12:241–245 https://doi.org/10.1007/s13340-020-00467-1
  • Korkmaz, H. (2021). COVID-19 ve Diabetes Mellitus Yönetimi. Med J SDU, (özelsayi-1):171-175.
  • Kutlutürk, F. (2020). COVID-19 pandemisi ve diabetes mellitus. Türk Diyab Obez, 2: 130-137. Ddoi: 10.25048/tudod.746139
  • Li, B., Yang, J., Zhao, F., Zhi, L., Wang, X., Liu, L., . . . Zhao Y. (2020). Prevalence and impact of cardiovascular metabolic diseases on COVID-19 in China. Clin Res Cardiol, 109(5): 531-538. https://doi.org/10.1007/s00392- 020-01626-9
  • Maddaloni, E., Buzzetti, R. (2020). Covid-19 and diabetes mellitus: Unveiling the interaction of two pandemics. Diabetes Metab Res Rev, e33213321. DOI: 10.1002 / dmrr.3321
  • Mirsky, J.B., Horn, D.M. (2020). Chronic disease management in the Covıd-19 era. The Amerıcan Journal Of Managed Care. 26(8): 294-295.
  • Mokdad, A.H, Mensah, G.A, Posner, S.F, Reed, E., Simoes, E.J, Engelgau, M.M. (2005). Chronic diseases and vulnerable populations in natural disasters working group. When chronic conditions become acute: prevention and control of chronic diseases and adverse health outcomes during natural disasters. Prev Chronic Dis, 2:A04
  • Mukhtar, S., Mukhtar, S. (2020). Mental health and psychological distress in people with diabetes during COVID-19. Metabolism, 108:154248. https://doi.org/10.1016/j.metabol.2020.154248
  • NHS London Clinical Networks. (2020). https://www.england.nhs.uk/london/wp-content/uploads/sites/8/2020/04/2.-Covid-19-Diabetes-Sick-Day-Rules-Type-1-MDI-06042020.pdf
  • NHS London Clinical Networks. (2020). https://www.england.nhs.uk/london/wp-content/uploads/sites/8/2020/04/3.-Covid-19-Type-2-Sick-Day-Rules-Crib-Sheet-06042020.pdf
  • NHS; Royal College of Physicians; Association of British Clinical Diabetologists. (2020). Pandemic. Diabetes Research And Clinical Practice, 166: 108298.
  • Sadedi, P., Petersohn, I., Salpea, P., Malanda, B., Kararunga, S., Unwin, B., . . . Williams R. (2019). Global and regional diabetes prevalence estimates for 2019 and projections for 2030 and 2045: Results from the International Diabetes Federation Diabetes Atlas, 9th edition. Diabetes Res Clin Pract, 157:107843. doi:10.1016 / j.diabres.2019.107843
  • Sofulu, F., Özgürsoy Uran B., Ünsal Avdal, E., Tokem Y. (2020). COVID-19 salgınında kronik hastalıklarda hemşirelik yönetimi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi; 5(2): 147-151.
  • Thindwa, D., Quesada, M.G., Liu, Y., Bennett, J., Cohen, C., Knoll, M.D., … Flasche, S. (2020). Vaccine. 38: 5398–5401.
  • Terzioğlu Bebitoğlu, B., Oğuz, E., Hodzic, A., Hatiboğlu N., Kam, Ö. (2020). Klorokin/Hidroksiklorokin: COVID-19 tedavisi ile gündeme gelen eski bir ı̇laca farmakolojik bakış. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi. 25(1):204-215.
  • Turgay Yıldırım, Ö. (2020). Covıd-19 pandemı̇sı̇, anjı̇yotensı̇n dönüştürücü enzı̇m (ACE) İnhı̇bı̇törlerı̇ ve anjı̇yotensı̇n reseptör blokörlerı̇nı̇n (ARB) kullanımı. J Cukurova Anesth Surg. 3(1):47-52. Doi: 10.36516/jocass.2020.32
  • Ünsal Avdal, E. COVID-19: Komorbid durumlarda bakım yönetimi. Şenuzun Aykar F, editör. İç Hastalıkları Hemşireliği ve COVID-19. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2020. p.10-4.
  • Wondafrash, D.Z, Desalegn, T.Z, Yimer, E.M, Tsige, A.G, Adamu, B.A, Zewdie, K.A. (2020). Potential effect of hydroxychloroquine in diabetes mellitus: A systematic review on preclinical and clinical trial studies. J Diabetes Res, 2020: 5214751. doi: 10.1155 / 2020/5214751
  • World Health Organization. (2020). https://www.who.int
There are 34 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects ​Internal Diseases Nursing​
Journal Section Reviews
Authors

Gökşen Polat

Elif Ünsal Avdal

Publication Date December 30, 2021
Published in Issue Year 2021 Volume: 6 Issue: 2

Cite

APA Polat, G., & Ünsal Avdal, E. (2021). Covid-19 Pandemisinde Diyabet Yönetimi ve Diyabet Hemşirelerinin Sorumlulukları. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 122-131.